Սիրելի հայրենակիցներ` հայաստանցիներ և սփյուռքահայեր, եթե ձեր կյանքի փորձը մեծ չէ, եթե հայ-թուրքական, հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների պատմության վերաբերյալ գիտելիքը պակասում է, և նաև ծանոթ չէք Վիկտոր Հյուգոյի հանրահայտ խոսքին` «Թուրքն է անցել այստեղից` սփռելով սուգ ամենուր», ապա, որպեսզի չխաբվեք ու չենթարկվեք մերօրյա անուղեղ և անհայրենասեր, բայց թուրքասեր, պետական ու քաղաքական գործիչների ազդեցությանը, դուք պարտավոր եք իմանալ հայ ոգու և մտքի հսկաներ Թումանյանի և Նժդեհի կարծիքները հայոց ցեղասպանություն իրականացնողների մասին:
Ամենայն Հայոց Բանաստեղծ Թումանյանը 1915-ի ցեղասպանությունից հետո գրել է.
-Բերանն արնոտ Մարդակերը էն անբան
Հազար դարում հազիվ դառավ Մարդասպան,
Ձեռքերն արնոտ գընում է նա դեռ կամկար,
ՈՒ հեռու է մինչև Մարդը իր ճամփան։
(Նոյեմբեր, 1918):
Նժդեհն էլ գրել է.
«Ապագայի պրոբլեմը - հայ հայրենիքի, հայ ճակատագրի պրոբլեմն է մեզ համար. աւելի պարզ՝ դա հայ եւ թուրք յարաբերութեանց պրոբլեմն է. - երկու ժողովուրդների, որոնք այլեւս չեն թաքցնում, որ իրենցից մէկի հետագայ գոյութիւնը պայմանաւորուելու է միւսի մահով» (Հատընտիր, 2006, էջ 231)
Հայրենակիցներ, այժմ, ծանոթ լինելով Թումանյանի և Նժդեհի հուշում-նախազգուշացումներին և աչքի առաջ ունենալով (աչք ունեցողը կտեսնի, ականջ ունեցողը կլսի) Ադրբեջանի կողմից ցեղասպանվող արցախահայության աղետալի վիճակը` կանի բնական, բանական և սթափ հետևություն.
1. թորքը չի փոխվել, զուրկ է մարդկայնությունից «ՈՒ հեռու է մինչև Մարդը իր ճամփան»:
2. թորքն ուզում է, որ հայոց հողում հայ չմնա, իսկ արցախահայությունը չենթարկվելով թորքի պահանջներին, դիմանալով պարտադրված անմարդկային պայմաններին, ամիսներ շարունակ պայքարում է իր պատմական ու պապենական հողում ապրելու համար…
Մենք ուրիշ տարբերակ չունենք` պետք է պայքարենք, հաղթենք, ապրենք ու զարգանանք…
Մեր նշանաբանն է` «Պայքա՛ր և հաղթանա՛կ, ու ո՛չ մի զիջում, ո՛չ մի ներում»:
Բերձորի միջանցքը պետք է բացենք:
Հայե՛ր, միացե՛ք. մեր ուժը և հաղթանակի երաշխիքը
ՄԵՐ ՄԻԱՍՆՈՒԹՅԱՆ ՈՒ ԱՐԴԱՐԱՑԻՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ Է…
Հրայր ՈՒԼՈՒԲԱԲՅԱՆ